استان لرستان - فرهنگ استان لرستان
تاریخچه و فرهنگ بومی لرستان
آهَی گُلَی آسونه، دینگِلی دینگوِس سخته اَر اِخوی بینی زِنِ پَرچَلِه یا نه، بِه گوزَکِس سَیل کُن اَفتَو زَی هَمُچو کِه دِلِ دُز اِخواست اَلسِ کار پدره، که مادر رهگذره باد اَوُرد، خدا داد به هوشه چین بِجور جاتِه بِنِه پاتِه بَختُم، بَختِه دامِه، کَوشا کُهنِه دام بِه پامِه بِد اَر تَهلِه، سایِس شیرینه پیا که مال نداره، وا نشینه به سآ بَردِ گپ تاپو گِلی تَش بِ دی تیلی که تخم ناد، هُمدا داسِه. گویش های گوناگون، بر اساس قومیت هایی که بدان ها تکلم می کنند، با توجه به موقعیت فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی و طبیعی شان، ضرب المثل های خاص خود را دارند، که براساس پیش زمینه ها، داستان ها، موقعیت ها و اتّفاقات خاص پدید آمده اند، به گونه ای که اگر پیش زمینه? بعضی از ضرب المثل ها درست تشخیص داده نشود، نمی توان به عمق و کنه معنای واقعی آنها دست یافت.
1 بافته های داری؛ قالی، گبه، گلیم 2 دست بافته های دستگاهی؛ جاجیم، ماشته، انواع پارچه 3 هنرهای فلزی؛ ورشو سازی، قلم زنی، مسگری، قفل سازی، جواهر سازی 4 هنرهای مرتبط با چوب؛ خراطی، مشبک کاری، درودگری، سازهای سنتی، معرق کاری 5 هنرهای مرتبط با سنگ؛ حجاری سنگ، حکاکی روی سنگ 6 نمد مالی 7 آبگینه. مهم ترین کارکردهای اجتماعی شاهنامه خوانی عبارت اند از: سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت، ایجاد همبستگی ملی، انتقال فرهنگ ملی، برانگیختن احساسات رزمی و همچنین روحیه? شعر و شاعری، تأثیر مهم آن در گسترش روحیه? پهلوانی و جوان مردی و گسترش زبان فارسی است. چِزنَک از آرد گندم خمیری بدون مایه و شل تر از خمیر معمولی درست می شود که به آن زیره، رازیانه و زردچوبه هم اضافه می شود، چزنک را گرم تکه تکه می کنند و در داخل ظرفی می ریزند و روی آن روغن حیوانی، عسل یا شیره انگور اضافه کرده، می خورند.
صنایع دستی به آن دسته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فراورده های آن با دست انجام می گیرد و در چارچوب فرهنگ و بینش های فلسفی، ذوق و هنر انسان های هر منطقه، با توجه به میراث های قومی آن ساخته و پرداخته می شود. نوای موسیقی و نغمه های شاد در جشن عروسی، نوای تنبور در مراسم دینی، نوحه خوانی در مراسم تاسوعا و عاشورا، سرودن لالایی توسط مادران، مویه سرایی هنگام مرگ عزیزان، همه حاکی از نقش موسیقی در ابعاد گوناگون زندگی مردم لرستان است. مثل ترانه های گل درو، هوله، مشک زنی و … موسیقی و ترانه های عاشقانه؛ در وصال یا فراق معشوق (الیسونه ساری خانی و …) موسیقی و ترانه های طنز؛ اغلب به صورت فی البداهه و در قالب هجو شخص یا موضوع یا مکانی سروده می شده.
معرفی استان لرستان
برخی از این سرابها وچشمه ها عبارتند از: سراب هنام و سراب کهمان در الشتر ،سراب چگنی ،کیو و چشمه های گلستان، گرداب دارایی،اراز و شَوا در خرم آباد ، سراب جانیزه ، زرشکه ، سفید ،زارم ،کرتول ،و چشمه های ونایی ، دره خونی ، هفت چشمه و اسل در بروجرد و اشترینان ، سراب غارتمندر و گردکانک ،ماهی چال ، فرسیان، گایکان ،سر دره ،رود آب در الیگودرز ، سراب چشمه و رودک در دو رود ،و چشمه فلفلی در ازنا. زبان گفتاری مردم لرستان در بیشتر مناطق آن شامل گویشهای مختلف لهجه لری است که این گویشها عبارتند از لری خرم آبادی، لری بختیاری و گویش خاص مردم بروجرد و مناطق اطراف آن، همچنین در مناطق لک نشین این استان که شامل شهرستانهای نور آباد، الشتر، کوهدشت و منطقه بیرانشهر از توابع خرم آباد است زبان لکی که شاخه ای از زبان های شمال غربی ایران است رواج دارد.
این استان به لحاظ اقلیم و هواشناسی یک استان چهار فصل و دارای آب وهوایی متنوع است، این تنوع از شمال به جنوب و از شرق به غرب آن کاملا محسوس است، به نحویکه در فصل زمستان هنگامی که در شمال این استان برف و سرما در جریان است ، قسمتهای جنوبی آن دارای آب و هوایی معتدل است. مهمترین دریاچه استان لرستان دریاچه زیبای گهردرشرق این استان ودر دامنه ارتفاعات اشترانکوه است ، این دریاچه از ذوب برف های اشترانکوه و انباشت آن در آب بندی که در اثر ریزش کوه پدید آمده حاصل شده و یکی از زیباترین دریاچه های کوهستانی کشورمی باشد. جاذبه های مذهبی لرستان عبارتند از مقبره زید ابن علی در خرم آباد و بقعه شجاع‌الدین خورشید درجنوب آن ،امام زاده جعفر بروجرد، امام زاده قاسم ازنا، مقبره حیات الغیب و خلیل اکبر در پلدختر، مسجد امام (سلطانی سابق) بروجرد، مسجد جامع بروجرد و.
بر اساس یافته‌های باستان شناسی این استان یکی ازنخستین سکونتگاه‌های قدیمی بشر است و تنها استانی از ایران می باشد که به دلیل اهمیت تاریخی فوق العاده آن یکی از 4 بخش اصلی موزه ملی ایران به آن اختصاص یافته است. استان لرستان در غرب ایران بین 46 درجه و 51 دقیقه تا 50 درجه و 3 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و 32 درجه و 37 دقیقه تا 34 درجه و 22 دقیقه عرض شمالی از خط استوا قرار گرفته و داری وسعتی بالغ بر 28?294 کیلومتر می باشد. قلل به هم پیوسته ی زاگرس در این خطه با مواهبی بی کران در جلوه هایی از چشمه ساران، رودهای خروشان و جنگل ها و مراتع سرسبز زیبایی هایی را به تماشا گذاشته، که از دیرباز زندگی را به ساکنان آن ارزانی داشته است.
مجله مطالعات اجتماعی ایران
نتایج اجرای آزمون همبستگی پیرسون، وجود رابطة مثبت و قوی متغیر هویت اجتماعی، رابطة مثبت و متوسط متغیرهای احساس امنیت اقتصادی، اعتماد اجتماعی و گرایش به تعلقات قومی‌ـ‌طایفه‌ای و رابطة مثبت و ضعیف متغیر پنداشت از عملکرد نظام سیاسی را با فرهنگ شهروندی تأیید کرد. حجم نمونه 852 نفر برآورد شده و شیوة نمونه‌گیری چندمرحله‌ای بوده است، به‌طوری که پس از رعایت مراحل نمونه‌گیری از شش شهرستان خرم‌آباد، بروجرد، الیگودرز، کوهدشت، الشتر و پلدختر، از هر شهرستان یک شهر و دو روستا متناسب با حجم جمعیت، انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که هرچند برحسب خاستگاه زندگی شهروندان (روستا، عشیره و شهر)، تفاوت معناداری در فرهنگ شهروندی وجود دارد، مردان تفاوت معناداری نشان نداد.
1 دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران و مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان آیت‌الله کمالوند خرم‌آباد. نتایج الگوی معادلات ساختاری نیز نشان می‌دهد که در مجموع متغیرهای پیش‌گفته می‌توانند 53 درصد از واریانس کلی متغیر وابستة فرهنگ شهروندی را تبیین کنند. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که میانگین نمرة شاخص فرهنگ شهروندی برابر با 07/108 از 141 است که مقدار آن نسبتاً بالاست. در پژوهش حاضر، از رویکرد جمهوری‌گرایی (مدنی و جدید) و تلفیقی از نظریه‌های مارشال، ترنر، جانوسکی و روثستاین استفاده شده است. بین متغیرهای پایگاه اقتصادی-اجتماعی و استفاده از رسانه‌های جمعی با فرهنگ شهروندی نیز رابطة معناداری وجود نداشت.
پژوهش حاضر از نظر روش کمی و از دیدگاهِ جهت پژوهش کاربردی است که با ابزار پرسش‌نامه جمع‌آوری شده است. پرسش اصلی این است که وضعیت فرهنگ شهروندی در استان لرستان چگونه است و عوامل مؤثر بر آن کدام‌اند. هدف این پژوهش، تحلیل فرهنگ شهروندیِ افراد 18 تا 65 سال در استان لرستان و عوامل مؤثر بر آن است. 3 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه یزد. 2 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کاشان. 4 دانشیار جامعه‌شناسی کاشان.
مطالعه فرهنگ لالایی، شعر و ضرب المثل در گویش قوم لر با تاکید بر نشانه های تفکیک جنسیت (مورد مطالعه: دو محله شهرستان بروجرد از استان لرستان)
مطالعه فرهنگ لالایی, شعر و ضرب المثل در گویش قوم لر با تاکید بر نشانه های تفکیک جنسیت (مورد مطالعه: دو محله شهرستان بروجرد از استان لرستان). مطالعه فرهنگ لالایی, شعر و ضرب المثل در گویش قوم لر با تاکید بر نشانه های تفکیک جنسیت (مورد مطالعه: دو محله شهرستان بروجرد از استان لرستان). مطالعه فرهنگ لالایی, شعر و ضرب المثل در گویش قوم لر با تاکید بر نشانه های تفکیک جنسیت (مورد مطالعه: دو محله شهرستان بروجرد از استان لرستان). نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1.