لوله

مقاله آشنایی با سنگ های کربناته و رده بندی سنگهای آهکی

از آنجایی که فراوانترین سنگهای رسوبی، سنگهای آهکی هسند و چون کانیهای اصلی تشکیل دهنده این سنگها معمولا از نوع کلسیت، آراگونیت و دولومیت می باشد و در بعضی از سنگهای آهکی مقادیر ناچیزی آنکریت و سیدریت مشاهده میشود، لذا در این مبحث بیشتر به بررسی این کانیها می پردازیم. فرمول شیمیایی سیدریت، FeCo3 می باشد، آهن دو ظرفیتی معمولا در کانی دولومیت وجود دارد، اما در بعضی موارد، نظیر سنگ آهکهایی که با سنگ آهنهای سیدریتی همراه می باشند، آهن دو ظرفیتی به شکل لوزیهای سیدریتی پراکنده ای یافت می شود. 1) وجود اشفتگی زیستی یاBIOTURBATION در سنگ : وقتی شرایط زندگی جاندار تغییر میکند باعث مرگ ناگهانی انها شده و این اثار در سنگهای کربناته دیده میشود که البته وجود انها در مادستون ها محیط دریایی را نشان میدهد.

لوزیهای دولومیتی پراکنده که ساختمانهای اولیه سنگ را به طور عرضی قطع می کنند ممکن است از نتیجه آزاد شدن منیزیم بر اثر تجزیه کلسیتهای نیمه پایدار حاوی منیزیم زیاد، به وجود آمده باشند. تولیدات بیولوژیکی در آب دریا با درجه شوذی نرمال در عمق کم (کمتر از 10 متر)، و بخش آشفته منطقه نوری (به طرف پایین تا عمقی که نور نفوذ می کند، در حدود 100 تا 200 متر) در حد ماکزیمم است. سنگهای آهکی در سرتاسر جهان و در هر دوره زمین شناسی از پرکامبرین به بعد یافت می شوند، و منعکس کننده تغییرات انجام شده از طریق تکامل و انقراض بیمهرگان با اسکلتهای کربناته میباشند. ترکیب سیمان به صورت (آهک، رس ، آهن ، گچ ، سیلیس) که با درصدهای مختلفی این مخلوط در کوره پخته و محصول حاصل بعد از خرد شدن و مخلوط شدن با آب و بعد از سفت شدن به سیمان تبدیل میشود.

در محیط پلاژیک آبهای عمیقتر ، لجنهای آهکی بطور وسیعی گسترش مییابند که عمدتا از اسکلتهای موجودات پلاژیک ، فرامینیفر و کوکولیتی که در منطقه نوری زندگی میکنند، تشکیل شدهاند. آهکهایی هستند که از مناطق کم عمق تر حوضه رسوبی توسط جریانهای زیر دریایی یا جریانهای توربیدیتی به مناطق عمیق منتقل شده و به تدریج بر حسب اندازه و وزن مخصوصشان رسوب کردهاند. در نتیجه رویدادهای اخیر زمین شناسی و با توجه به دوره یخچالی پلیستوسن و پایین آمدن سطح آب دریا در جهان ، در حال حاضر رسوبات کربناته دریاهای عمیق گسترش وسیعی ندارند. سنگهای آهکی نیز میزبان رسوبات سولفید سرب و روی اپی ژنتیکی از نوع دره می سی سی پی هستند که دارای مصارف صنعتی و شیمیایی خیلی زیادی ، از جمله در ساختن سیمان میباشند.

 

سنگ مرمر :تعریف سنگ مرمر آنچه باید در مورد سنگ مرمر دانست

یکی دیگراز سنگهای مرمر به رنگ سبز میباشد که در کشور ما معمولا در مساجد وحسینیه ها و امامزاده ها و حتی سنگ مزار کاربرد دارد در این فرایند با وجود مختصری دولومی در آهک ها و منیزیم موجود در آن تحت تاثیر دگرگونی با مواد دیگری ترکیب گردیده و مرمری به رنگ سبز تولید می شود سنگ های مرمر در برابر نور خورشید و نزولات آسمانی و سرما و گرما بسیار مقاوم بوده زیرا سنگ مرمر از سنگهای دگرگون شده سنگ آهک بوجود می آید. که از لحاظ تنوع رنگ ایران در موقعیت بهتری قرار دارد تنوع رنگ در این گونه سنگ بخاطر وجود املاح آهن وآلومینیوم و منیزیوم و…میباشد اما اگر اکسید آهن بی آب در آن موجود باشد رنگش سرخ و یا صورتی مثل سنگ معدن شهرستان نقده آذربایجان غربی می باشد واگر آهن آبدار موجود باشد رنگ آن به قهوه ای و یا زرد تبدیل میشود واگر دارای مواد منگنز یا ذغالی باشد به رنگ خاکستری تبدیل میشود.

درهمه جای ایران میتوان معادن مهم سنگ مرمر یافت کرد که از مهمترین آن سنگ مرم به رنگ صورتی که در شهرستان نقده سبز شاهین دژ سبز آب باریک آذر شهر سبز عباس آباد جلفا سبز توران پشت یزد و سبزبورق یزد جوشقان اصفهان مرمر خلج خراسان پرتقالی کاشمر مرمر اسفند کرمان و تنگویه (تلنگویه)سیرجان ده رستم بم و معادن مرمر محلات واستان فارس نام برد. از قدیم الایام تاکنون از این سنگ در ساختمان سازی استفاده میشده است مخصوصا در نمای داخلی و دکوراسیون استفاده میشودمعمولا از این سنگ در تزئین ساختمان و مجسمه استفاده میگردد که دارای مواد منصحربفرد می باشد که بین 15 تا20 سال اخیر سنگهای قیمتی به خاطر افزایش روز افزون صنایع مختلف جوابگوی نیازهای آنها نتوانسته باشد.

برخی از این گونه سنگ مرمر دارای 99% کربنات کلسیم میباشند در واقع یعنی در ماده اصلی سازنده سنگ مرمر کربنات کلسیم می باشد سنگ مرمر خالص به شکل سفید رنگ می باشد که بهترین نوع معدن آن در کشور ایتالیا و ده رستم بم کرمان و شهر قروه سنندج میباشد بطور کل میتوان گفت بهترین معادن سنگ مرمر در ایران وایتالیا میباشد. تراورتن نوعی سنگ آهکی می باشد که دارایی منشا شیمیایی بوده و از ته نشین شدن کربنات کلسیم در نزدیکی چشمه ها و غارها و حوضچه های مردابی به وجود می آید این نوع سنگ بیشتر به رنگ های کرم زرد قهوه ای خاکستری و سفید می باشد و بافت تشکیل دهنده آن متخلل میباشد و به شکل لایه لایه نیز وجود دارد.

 

آشنایی با سنگ های کربناته و رده بندی سنگ های آهکی

اتصال در هنگام رسوبگذاری در اثر رشد جاندارانی از قبیل مرجانها و رویش پوسته های فرامینیفرها بر روی یکدیگر ، تشکیل لامیناسیونها بر خلاف نیروی جاذبه ، مانند استراماتولیتها و وجود حفره ها و تونلهای کوچک و بزرگی که در کف آنها رسوبگذاری صورت گرفته و شکافهای آنها توسط مواد آلی یا شبه آلی پر شده است مانند تونلهای کوچک و بزرگی که در ریفهای مرجانی دیده می شود. عواملی که باعث باقیماندن یا از بین رفتن این گونه دانه های رسوبی می شوند عبارتند از : نوع سنگ منشا ، فاصله یا فضای بین اجزای تشکیل دهنده ، نوع هوازدگی ، عوامل موثر در هنگام حمل و نقل ، هوازدگی (تجزیه شیمیایی) بعد از عمل رسوبگذاری و فشارهایی که در هنگام سیمانی شدن به آنها وارد می شود.

از آنجایی که فراوانترین سنگهای رسوبی، سنگهای آهکی هسند و چون کانیهای اصلی تشکیل دهنده این سنگها معمولا از نوع کلسیت، آراگونیت و دولومیت می باشد و در بعضی از سنگهای آهکی مقادیر ناچیزی آنکریت و سیدریت مشاهده می شود، لذا در این مبحث بیشتر به بررسی این کانیها می پردازیم. برای طبقه بندی دقیقتر ذرات علاوه بر اندازه ذرات تشکیل دهنده سنگهای کربناته می توان از اختصاصات دیگری از قبیل نوع طبقه بندی و غیره استفاده کرد و آنها را بطور دقیقتر نامگذاری نمود به عنوان مثال سنگ آهک دانه ریز با لامیناسیون. فرمول شیمیایی سیدریت، FeCo3 می باشد، آهن دو ظرفیتی معمولا در کانی دولومیت وجود دارد، اما در بعضی موارد، نظیر سنگ آهکهایی که با سنگ آهنهای سیدریتی همراه می باشند، آهن دو ظرفیتی به شکل لوزیهای سیدریتی پراکنده ای یافت می شود.

در واقع منشا رسوبها یا از عمل تخریب موادی است که قبلا وجود داشته و پس از به حرکت در آوردن در اثر نیروی جاذبه ته نشین شده است و یا نتیجه فعل و انفعالات فیزیکو شیمیایی محیط رسوبی است و یا از اثر موجودات زنده حاصل شده است. خرده سنگهایی که از ماسه سنگهای با سیمان کلسیتی سرچشمه گرفته اند، ممکن است بر اثر انحلال سیمان به قطعات کوچکتر تبدیل شوند و با سیمان آنها از بین رفته و کانیهای موجود در خرده سنگ به صورت آزاد در محیط رها گردد. با استفاده از مقاطع نازک و مطالعه آنها به توسط میکروسکوپ پلاریزان می توان انواع کوارتز را بر اساس نوع خاموش ، انکلوزیون و مقدار ذرات پلی کریستالین موجود در سنگ را ، که در رابطه با منشا آنهاست، تعیین نمود.

 

منبع