لوله

آبشویی خاک به منظور اصلاح خاک شور و قلیا در منطقه چاه افضل استان یزد

نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1. خاکساری وحید، چراغی سیدعلی محمد، موسوی سیدعلی اکبر، کامگارحقیقی علی اکبر، زندپارسا شاهرخ. آبشویی خاک به منظور اصلاح خاک شور و قلیا در منطقه چاه افضل استان یزد. آبشویی خاک به منظور اصلاح خاک شور و قلیا در منطقه چاه افضل استان یزد. آبشویی خاک به منظور اصلاح خاک شور و قلیا در منطقه چاه افضل استان یزد.

اصلاح خاک های شور و قلیایی

در دو روش اول هدف دفع نمکها و یا تغییر و تبدیل آنها است، در حالی که در روش سوم نحوه اداره خاک و عملیات کشاورزی را طوری تنظیم می کنند که نمک به طور یکنواخت در تمام خاک پخش شده و از تمرکز غلظت زیاد نمک در یک نقطه جلوگیری شود. اصلاح خاکهای شور و قلیایی موقعی موثر است که آب بکار رفته دارای نمک زیاد، ولی سدیم کم باشد، زیرا استفاده از آبهای کم نمک، ممکن است به علت دفع نمکهای خنثی مساله قلیائیت را حادتر نماید. اصلاح و اداره خاکهای شور و قلیایی معمولا برای جلوگیری از اثرات زیان آور خاکهای شور و قلیایی به سه طریق مختلف با این خاکها رفتار می شود: روش اول از میان بردن این نمکها است.

اغلب وجود املاح سدیم موجب انتشار ذرات رس و هوموس شده، لایه یا افق بسیار متراکمی در زیر خاک تشکیل می شود که مانع عبور آب و هوا به ریشه نباتات می شود. دید کلی تجمع املاح در خاک، تأثیر عمده ای بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی رس و هوموس داشته، کمیت و کیفیت جامعه نباتی عالی و پست خاک را تعیین می کند. معمولا برای جلوگیری از اثرات زیانبار خاکهای شور و قلیا، آنها را به راههای مختلف اصلاح می کنند تا گیاهان مختلف قادر به تحمل این خاکها باشند. این آثار نه تنها در خاکهای قلیایی ظاهر می شوند، بلکه در خاکهای شور و قلیای که نمکهای خنثای آنها شسته شده اند، نیز آشکار می گردند. بکار بردن این دو طریق تواما، یعنی شستشوی خاک پس از گذاردن زهکشها در آن موثرترین و رضایت بخش ترین وسیله برای دفع نمک از خاک است.

این پدیده از این امر ناشی می شود که حرکت آب طبق خاصیت اسمز از محیط رقیق تر داخل سلولی به محیط غلیظ خارج صورت می گیرد. خروج نمکهای خنثی درصد سدیم قابل تعویض را در خاک بیشتر نموده و در نتیجه باعث افزایش غلظت یون Oh در محلول خاک می شود. املاح موجود در خاک، فشار اسمزی محلول خاک را افزایش داده، بدین ترتیب قدرت جذب آب را توسط گیاهان کاهش می دهند. نمکهایی که از طریق بارندگی یا آبیاری وارد محلول خاک می شوند، از طریق زهکشها خارج می گردند. شدت وقوع این پدیده به عواملی مانند نوع نمک، نوع سلول گیاهی و شرایط فیزکی خاک بستگی دارد. این پدیده نامطلوب را می توان با تبدیل کربناتها و بی کربنات سدیم به سولفات سدیم دفع کرد.

 

بررسی اصلاح خاک شور و سدیمی منطقه الله آباد زرند با آبشویی

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک 4، ساختمان چمران، طبقه 4، واحد 31. تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است. تلفن: 88008044 ، 88335450 ، 88335451 ، 88335452 - کد پستی: 1439914153.

اصلاح خاک های شور و قلیایی

روش بیولوژیکی : اساس این روش بر پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی در اثر تعریق شدید آب و جذب املاح به وسیله گیاهان است که طی آن خواص فیزیکی و سایر خواص خاک نیز بهبود می یابد. اصول اصلاحی این خاک ها مختصراً شامل برطرف کردن شوری خاک و برقراری تعادل میان رطوبت و املاح موجود در خاک است به صورتی که پس از آن گیاه قادر به رشد مناسب در خاک باشد. روش فیزیکو شیمیایی و آبشویی خاک : اصلاح خاک بدین طریق شامل تغییر و اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، انحلال املاح اضفی آن و آبشویی محلول املاح از خاک است. گیاهان نسبت به شوری خاک حساسیت‌های متفاوتی دارند، به طوری که برخی از این گیاهان می‎توانند شوری را تحمل کنند که به آن‌ها گیاهان متحمل شوری گفته می‌شود.

گوگرد پس از اکسیده شدن تبدیل به اسید سولفوریک شده ، این اسید نه تنها نمکهای کربنات را به سولفات تبدیل می‌کند، بلکه با کاهش PH از شدت قلیایی خاک می‌کاهد. در ضمن استفاده از مواد آلی، استفاده از سیستم مناسب کشت و کار که اثرات شوری را کم کند و همین طور تغییر روش آبیاری می‌تواند در این خصوص مورد توجه باشد. برای این کار معمولا چندین تن در هکتار ژیپس لازم بوده T برای تسریع واکنشهای مربوط می‌بایست خاک به حالت مرطوب نگهداری شود و ژیپس با خاک مخلوط شود. در این روش باید دوره آبیاری را کوتاه‌تر در نظر بگیریم، به عبارت دیگر آبیاری زود به زود انجام شود تا غلظت املاح در خاک افزایش نیاید.

در این گونه خاک ها نمک موجود در حدی است که رشد اغلب گیاهان به خطر می افتد و معمولا گیاهان حاصی قابلیت رشد در این خاک ها را دارند. شوری خاک یکی از عواملی است که ممکن است کشاورزان را با مشکل مواجه کند، از این رو باید تمهیدات ویژه‌ای در این خصوص اندیشیده شود. همچنین در خاک‎های شور باید از کودهایی استفاده کنیم که اصطلاحاً ضریب شوری پائین‎تری داشته باشند، یعنی کود خاک را شورتر نکند. از جمله آن می‌توان به آبشویی اشاره کرد که در این روش می‌توان از طریق مصرف آب اضافی، نمک‎های محلول را از خاک شست‌وشو داد. ولی از آنجا که اختلاط املاح با خاک ترکیبی صرفاً مکانیکی ندارد، بیرون راندن همه املاح اضافی از خاک با مشکل مواجه می شود.

 

اصلاح خاک شور و قلیایی با اسید سولفوریک

بطور طبیعی pH محلول خاک در ریزوسفر کمتر و بعبارتی اسیدی تر از مقدارpH توصیه شده می‌باشد( منظور از ریزوسفر محدوده خاکی اطراف ریشه گیاه است که به هر طریقی متاثر از فعالیت ریشه بوده و جمعیت میکروارگانیسم ها در این محدوده بیشتراز نقاط با فاصله زیادتراز ریشه می‌باشد). به­ دلیل سریع بودن واکنش فوق­ الذکر (خنثی شدن اسید سولفوریک با آهک) اسید در خاک ماندگار نمی­باشد که قادر به خسارت به ریشه گیاه بشود و همچنین اقتصادی­ترین راه برای اصلاح خصوصیات نامطلوب یک خاک رسی استفاده از اسید سولفوریک است. پس بطور خلاصه می توان اثرات اسیدسولفوریک در کشاورزی را اینگونه عنوان کرد: کاهش میزان قلیائیت(PH) خاک وآب اصلاح شوری خاک (EC) بهبود وضعیت تهویه در خاکهای رسی قابلیت تشکیل سولفات‌های آلی در خاک و آب H2SO4 + CaCO3 = CaSO4.

یکی از عمده‌ترین دلایلی که بهترین بافت خاک را برای احداث باغ پسته، بافت‌های متوسط متمایل به شنی ( لوم شنی تا شن لومی) عنوان کرده‌اند همین حساسیت ریشه درخت پسته نسبت به کمبود اکسیژن می‌باشد. تفاوت گچ خام که به صورت انبوه به سطح خاک اضافه می‌شود با گچ حاصل از واکنش اسید سولفوریک با آهک موجود در خاک در سرعت تاثیر آن‌ها در اصلاح خصوصیات نامطلوب خاک‌های شور و قلیا می‌باشد. واکنش اسید سولفوریک با کربنات­ های موجود در خاک عمدتا منجر به تولید سولفات کلسیم آبدار (گچ کشاورزی) و به مقدار خیلی کمتری سولفات منیزیم و سولفات مضاعف کلسیم و منیزیم می­شود. به ­طور مثال اسید سولفوریک 98 درصد در مزارع و باغات کشاورزی به منظور کاهش میزان قلیایی بودن آب و خاک به ویژه در باغات پسته استان کرمان مصرف می­شود.

که با استفاده از اسید سولفوریک به­عنوان یک ماده اصلاحی پس از دو تا سه تکرار، نفوذ پذیری خاک افزایش یافته و مشکل تهویه خاک هم همزمان مرتفع می­باشد. دانسیته بالای بار مثبت در مورد کاتیون منیزیم موجب افزایش شعاع هیدراته آن در محلول خاک و به تبع آن انهدام بیشتر خاکدانه ها و ساختمان خاک می‌گردد. بدین منظور درب یکی از گالن ها را سوراخ کرده و شیلنگ نازکی به اندازه تقریبی شیلنگ ست سرم از سوراخ تعبیه شده عبور داده به نحوی که به کف گالن برسد. با استفاده از اسید سولفوریک به عنوان یک ماده اصلاحی پس از دو تا سه تکرار نفوذپذیری خاک افزایش یافته و مشکل تهویه خاک هم همزمان مرتفع می‌شود.

 

منبع